برنامه ریزی ویژه کنکوریها

ویژگی اول : توجه به آینده در كنار توجه به حال و گذشته
توجه به گذشته و حال كمك شایانی در شناخت خودتان از نظر استعداد، توانایی ها و پشتكار و... دارد. و این مسأله به شما كمك می كند تا برنامه ریزی آینده خودتان را بر پایه ی این شناخت استوار سازید.
همچنین با توجه به حال و گذشته كه با توجه به ارقام درج شده در صفحه ی ارزیابی بدست آورده اید، می توانید برنامه ی آینده تان را واقع بینانه تر طرح ریزی كرده و آنرا اجرا كنید.
ویژگی دوم : انعطاف پذیری بالا و پویایی آن
همانطور كه بعداً خواهید دید در این نوع برنامه ریزی در مرحله ی تهیه ی برنامه و اجرای آن انعطاف پذیری بالایی وجود دارد. وجود انعطاف پذیری در برنامه به شما امكان می دهد در هر زمان كه در حال اجرای برنامه هستید، در همان زمان (با توجه به زمان حال و موقعیت های غیرمنتظره ) برنامه ی تان را تغییر دهید. [ البته ملاك تغییر دادن برنامه یا عدم تغییر آن ، افزایش بهره وری مطالعه و استفاده از زمان می باشد. ]
ویژگی سوم : واقع بینانه بودن این نوع برنامه
در این روش برنامه ریزی توجه به واقعیت ها مهم است و برنامه باید نیازها و فعالیت های روزانه شما را نیز شامل شود. مثلاً شما باید فعالیت های فوق برنامه مانند تغذیه ، استراحت ، ورزش ، تماشای تلویزیون ، استفاده از كامپیوتر و... را در برنامه ی خود وارد كنید. البته توجه داشته باشید این نوع فعالیت ها نباید وقت زیادی را از شما بگیرد. مثلاً تماشای تلویزیون بیش از اندازه مخصوصاً اگر داوطلب كنكور هستید، به برنامه ی شما ضربه خواهد زد. توجه داشته باشید كه امسال برای شما سال سرنوشت سازی است بنابراین زمان را با مسائل بی اهمیت از دست ندهید. زیرا سالهای بعد به اندازه كافی فرصت دارید كه به این امور (فعالیت فوق برنامه ) بیشتر بپردازید.
ویژگی چهارم : قابل اجرا بودن این نوع برنامه
با توجه به اینكه این برنامه با توجه به واقعیت ها تدوین می شود. بنابراین كاملاً قابل اجرا می باشد و همانطور كه می بینید اجرای برنامه یكی از مراحل اساسی این نوع برنامه ریزی است . توجه داشته باشید برنامه ریزی ، بدون اجرای آن فقط چند نوشته روی كاغذ بیشتر نیست و این اجرای برنامه است كه به برنامه ریزی اهمیت می دهد.
همانطور كه بعداً خواهید دید این روش برنامه ریزی زمان زیادی را از شما نمی گیرد و مثلاً هنگامی كه پس از چند هفته به برنامه ی متعادل برسید حدود 10 الی 20 دقیقه در هفته برای اینكار كافی خواهد بود و این زمان در مقابل میزان افزایش كارایی شما، بسیار ناچیز است .
بنابراین سعی كنید برنامه ای را كه نوشته اید، در زمان مشخص خود انجام دهید.
ویژگی پنجم : نقش اصلی در این برنامه ریزی بعهده شماست .
همانطور كه قبلاً در بحث بهترین برنامه ریز چه كسی است؟ بیان شد، بهترین برنامه ریز خود شما هستید و دلایلی برای این مسأله در همانجا ذكر شد. فقط ممكن است بیان كنید: من كه بلد نیستم برنامه ریزی كنم؟ من كه اصلاً تا به حال برنامه ریزی نكرده ام؟ و یا من كه با مراحل كار برنامه ریزی آشنا نیستم؟
بنابراین ما در این فصل شما را با یك شیوه مؤثر برنامه ریزی آشنا می كنیم و مراحل آنرا به شما آموزش می دهیم . و سعی می نماییم در هر مرحله ، مطالبی را كه شما جهت امر برنامه ریزی به آن نیازمند هستید بیان كنیم ، تا شما به راحتی بتوانید یك برنامه ی خوب ، صحیح و منطقی را برای خودتان طرح ریزی و آنرا اجرا كنید.
ویژگی ششم : رقیب اصلی در این نوع برنامه ریزی خودتان هستید.
شما در این نوع برنامه ریزی هر هفته و هر روز سعی می كنید كه با روز و هفته ی گذشته خود چه از نظر كمیت مطالعه و چه از نظر كیفیت مطالعه رقابت داشته باشید.
ویژگی هفتم : توجه به كیفیت در كنار كمیت
یكی از اشكالاتی كه در اكثر برنامه ریزی ها وجود دارد توجه یك طرفه به كمیت است . در این نوع برنامه ریزی سعی شده است به كیفیت و بازده مطالعه نیز توجه شود. شما در حین اجرای برنامه با استفاده از روشهای نوین مطالعه ، ترك عادتهای غلط و همچنین با عمق بخشیدن به یادگیری هایتان كیفیت را نیز مدنظر دارید و در مرحله ی ارزیابی نیز كیفیت مطالعه و میزان یادگیری مورد توجه شما می باشد.
ویژگی هشتم : ساده بودن برنامه ریزی به این روش
پس از مطالعه ی این فصل و یك بار اجرای روش های ارایه شده متوجه خواهید شد كه شما به سادگی می توانید برای خود برنامه ریزی كنید.
مرحله ی اول: برنامه ریزی كنید . (plan)
گام اول :برنامه كلی
در این قسمت شما برای كل زمانی كه تا آزمون سراسری وقت دارید، برنامه ریزی می كنید. برنامه ی كلی ، طرحریزی فعالیت های شما تا زمان برگزاری آزمون است . البته نه به صورت جزئی بلكه به صورت كلی و جامع .
- تا كنكور چه مدت زمان دارید؟
- برای كنكور چه درس ها یا موضوعاتی باید مطالعه شود؟
- در طول هفته چند ساعت را جهت مطالعه در نظر گرفته اید؟
- تاكنون چه میزان مطالعه كرده اید و چه درس هایی را خوانده اید؟
- و همینطور چه درس هایی را هنوز مطالعه نكرده اید؟
- زمانی كه طول می كشد هر درس را بخوانید چقدر است؟
- با توجه به ضرایب درس ها و یا مشكل بودن یك درس یا تعداد مرورهای آن چه میزان وقت مطالعه باید در هر درس در نظر داشته باشید؟
* به پرسش های بالا با دقت پاسخ دهید و همه ی پاسخ ها را به طور خلاصه بر روی كاغذی یادداشت كنید. و با توجه به آنها یك طرح كلی از زمان حال تا برگزاری آزمون برای خودتان در نظر بگیرید.
در این مرحله شما با جمع كردن ساعت هایی كه برای مطالعه دروس باید صرف كنید و همچنین با در نظر گرفتن ساعتهای مطالعه هفتگی تان یك طرح ریزی كلی انجام می دهید.
سعی كنید در طرح ریزی این مرحله از كارتان مطالعه دروس و مرور آنها را تا یك ماه و نیم مانده به كنكور به اتمام برسانید زیرا همانطور كه در فصل آخر میآید این فرصت باقیمانده تا كنكور باید به طور اختصاصی صرف مرور و تست زنی (به صورت مجموعه ای یعنی سؤالات یك درس مشخص در یكی از آزمونهای سراسری یا آزاد) شود و دیگر وقت مطالعه ی مباحث جدید به اتمام رسیده است .
این گام از برنامه ریزی كه شاید بیشترین وقت را از شما بگیرد، فقط یكبار صورت می پذیرد، درصورتیكه تغییری در برنامه ی اساسی شما رخ ندهد، یك بار تدوین برنامه در هر ترم و یا برای كل سال تحصیلی كافی است . بنابراین این برنامه به شما می گوید كه تا زمان كنكور به طور كلی چه كارهایی را (با توجه به زمان انجام هر كدام ) باید انجام دهید. مثلاً در برنامه ی كلی ، شما مشخص می كنید كه تا چهار ماه آینده باید تمام دروس خوانده شود. (البته با توجه به واقعیت ها)
گام دوم-تدوین برنامه هفتگی و روزانه
هنگامیكه طرح ریزی برنامه ی كلی به پایان رسید، تدوین برنامه هفتگی و روزانه آغاز می شود. تدوین برنامه ی هفتگی براساس برنامه ی كلی صورت می پذیرد. برای تهیه و تدوین برنامه ی هفتگی و روزانه به مراحل و نكات زیر دقت كنید:
1- واحد مطالعه ی خودتان را تعیین كنید.
واحد مطالعه زمانی است كه در آن بهترین و بیشترین كارایی را برای انجام مطالعه دارا می باشید. دقت داشته باشید واحد مطالعه ی هر فرد مختص خود اوست . (واحد مطالعه در فصل پنجم استراتژی های مطالعه توضیح داده شده است .)
2- جدول برنامه ی هفتگی را با توجه به واحد مطالعه ی خودتان پر كنید.
3- زمان استراحت پس از هر واحد مطالعه را در نظر داشته باشید و آنرا نیز در برنامه وارد كنید. برای آنكه برنامه ی شما خیلی شلوغ نشود می توانید پس از هر واحد مطالعه ، زمان استراحت را به ازای هر 15 دقیقه با یك علامت * مشخص كنید.
4- تمام كارها و فعالیت هایی كه به طور ثابت در هر هفته دارید را با خودكار مشكی در جدول وارد كنید. از جمله برنامه ی درسی كلاس های مدرسه و كارهای ثابت هفتگی تان را وارد جدول كنید. مثلاً ساعات تغذیه ، ورزش و كلاس های آموزشگاه و یا كلاس های زبان ترمیك و یا كار با كامپیوتر را مدنظر داشته باشید.
تذكر مهم در رابطه با فعالیت های فوق برنامه :
لازم به ذكر است فعالیت های فوق برنامه داوطلبان كنكور مانند ورزش ، تفریح ، تلویزیون ، كامپیوتر و... باید متناسب با حجم بالای مطالبی كه باید جهت آمادگی كنكور مطالعه كرد، در نظر گرفته شود.
سعی كنید فعالیت های فوق را در جهت اهدافتان طرح ریزی كنید مثلاً من امروز یك ساعت ورزش می كنم تا بتوانم در ساعت های بعدی بهتر مطالعه كنم و با شادابی به مطالعه ام ادامه دهم .
توجه داشته باشید فعالیت های فوق برنامه نباید وقت زیادی از شما بگیرد و نباید زیاد شما را خسته كند. بارها با افرادی برخورد كرده ام كه وقتی از فعالیت های جنبی خسته می شوند به سراغ درس می روند. پس شما دقت داشته باشید هرگاه پس از انجام مطالعه ی كافی خسته شدید به سراغ فعالیت های فوق برنامه بروید. انجام فعالیت های جنبی در زمان مطالعه و آمادگی جهت كنكور به مدت چهار تا پنج ساعت در هفته می تواند برای شادابی و تجدید روحیه و آمادگی برای مطالعه های بعدی ، كافی باشد ولی بیشتر از این مقدار به برنامه ی مطالعاتی شما ضرر خواهد رساند.
5- دروسی كه باید مطالعه شود را با توجه به ساعت های لازم جهت مطالعه ی آنها و متناسب با برنامه ریزی كلی تان ، به طور دقیق وارد برنامه كنید. (زمان مطالعه ی این دروس را با خودكار آبی وارد برنامه كنید.)
6- دقت داشته باشید هر درس را به اجزاء زمانی متناسب با واحد مطالعه ی خودتان ، تقسیم بندی كرده و آنرا وارد برنامه كنید. مثلاً شما برای اینكار می توانید در نظر بگیرید، در یك واحد مطالعه تان ، یك موضوع فیزیك مثلاً آینه ها را بخوانید و یا یك یا چند درس از یك كتاب (درس 5 و 6 از كتاب عربی ) را مطالعه كنید و یا حتی به صورت صفحه ای برنامه ریزی كنید. (مثلاً 10 صفحه از كتاب زیست شناسی را در یك واحد مطالعه بخوانید.)
7- دقت داشته باشید تمامی دروس را در برنامه ی مطالعاتی خود بگنجانید و هیچ درسی را به دلیل سخت بودن و یا بی علاقگی رها نكنید. یكی از محاسن برنامه ریزی این است كه شما را مكلف به خواندن دروسی می كند كه به هر دلیل به آن علاقه ندارید البته قبل از شروع به مطالعه همانطور كه در فصل اول (علاقه به مطالعه ) بیان شد حتماً به موضوع علاقمند شوید. (راهكارهای این مطلب در مبحث فوق آمده است و علاوه بر آن می توانید از خلاقیت خودتان در این مورد استفاده كنید.) و همچنین هیچ درسی را به خاطر مشكل بودن و یا دارای ضریب پایین بودن رها نكنید مثلاً اگر دانش آموز رشته تجربی هستید حتماً ریاضیات را در برنامه خود قرار داده و آنرا مطالعه كنید.
8- برای مطالعه هر درس یا هر كتاب وقت كافی در نظر بگیرید.
ساعات مورد نیاز جهت مطالعه یك درس یا یك موضوع را متناسب با میزان سختی آن در نظر بگیرید و همچنین به زمان لازم جهت حل تمرین ها و تست زنی نیز توجه كنید. مثلاً میزان ساعتی كه برای مطالعه و حل تمرین های یك مبحث ریاضی نیاز دارید خیلی بیشتر از میزان ساعت مطالعه ی یك یا دو درس ادبیات می باشد.
9- اگر در كنكور آزمایشی شركت می كنید ، برنامه ی هفتگی خود را می توانید متناسب با برنامه ی آزمونها قرار دهید. البته از دروس پیش دانشگاهی غافل نشوید و آنها را نیز در برنامه ی مطالعه ی خود قرار دهید.
10- بین دو موضوع مشابه یك موضوع دیگر را مطالعه كنید و یا مدت زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید. (رجوع كنید به « مطالب مشابه درسی را پشت سرهم مطالعه نكنید» كه در فصل استراتژی های مطالعه آمده است .)
11- مدت زمانی را در برنامه ی هفتگی جهت جبران عقب افتادگی ها در نظر بگیرید.
مثلاً ممكن است در زمانی كه برای مطالعه در نظر گرفته اید حادثه ی غیرمنتظره ای پیش بیاید و باعث شود شما آن زمان مطالعه را از دست بدهید، بنابراین ساعاتی را در برنامه بدین منظور اختصاص دهید. (مثلاً 2 واحد مطالعاتی روز جمعه را برای جبران عقب افتادگی ها در نظر بگیرید.) در صورتی كه از برنامه ی خود عقب نبودید می توانید این مدت زمان را صرف مرور درس ها و یا مطالعه ی دروس جدید بكنید.
12- مرور هفتگی درس ها را در برنامه قرار دهید.
در برنامه ی مطالعه ی درسی خود، برای هر درس ساعتی را برای مرور در نظر بگیرید.
13- وقت مطالعه ی درسی را حتی الامكان نزدیك تر به ساعت آن درس تعیین كنید. تا جایی كه امكان دارد مطالعه ی هر درس را بلافاصله پس از ساعت آن درس انجام دهید مثلاً ترجیحاً درس امروز را همین امروز مطالعه كنید زیرا مطالعه ی یك درس چند روز پس از درس دادن با فراموشی برخی از مفاهیم به خاطر مرور زمان همراه است . مطالعه در اولین فرصت پس از درس دادن آن ، با آمادگی ذهنی بیشتر برای جذب مباحث همراه است . و همچنین مطالعه یا مرور دروس روز بعد را نیز در برنامه ی خود قرار دهید.
توجه : تهیه ی برنامه ی مناسب هفتگی برای اولین بار، بدون خطا و اشتباه نخواهد بود و شاید در اجرای آن با مشكلاتی روبه رو شوید ولی همانطور كه بیان می شود در مراحل بعدی این نوع برنامه ریزی (در مرحله ی اقدام اصلاحی كنید Act ) می توانید ایرادهای آنرا برطرف كرده و برای هفته های آینده یك برنامه ریزی دقیق و واقعی انجام دهید.